Theo sách “Lam Sơn Thực Lục”, sau khi Thái Phúc đầu hàng, Lê Văn An được lệnh về Đông Quan. Khi ấy, Lam Sơn đã đánh thắng trận quyết định chiến lược vang dội ở Tốt Động – Chúc Động, đẩy tướng giặc Vương Thông từ vị trí tướng cứu viện, trở thành tiếng kêu cứu. Cùng lúc đó, Lê Lợi và Bộ chỉ huy Lam Sơn quyết định đánh trận quyết định chiến lược cuối cùng với quân Minh tại Chi Lăng – Xương Giang. Hầu hết lực lượng tinh nhuệ nhất của Lam Sơn đã được huy động trong trận đánh lịch sử này. Ngoài ra, một bộ phận khác được cử đến đèo Lê Hoa để chặn đánh quân của Mộc Thạnh và một bộ phận khác cũng được bố trí ở lại để tiếp tục vây, dụ thành Đông Quan.

Hình minh họa:TRÌNH DIỄN

Lê Văn An vinh dự được cùng tướng Nguyễn Lý dẫn 30 vạn quân hỗ trợ các tướng Lam Sơn trong trận Chi Lăng – Xương Giang. Ông là một trong những danh tướng lập công lớn trong cuộc tập kích Xương Giang (tháng 11 năm 1427). Trong sách “Đại Việt thông sử” (phần Thần truyện) có đoạn viết: Lê Lợi lại sai ông và Lê Lý (tức Nguyễn Lý) đem 30 vạn quân trợ giúp tướng Lê Sát để làm việc ấy. . trên dưới, sau trước, phải trái và trong cùng tựa vào nhau). Ông liên tục tấn công quân Thôi Tụ và Hoàng Phúc, vây hãm ở Xương Giang. Tiếp đó, ông cùng các tướng hợp sức phá giặc, bắt sống Thôi Tụ, Hoàng Phúc cùng 3 vạn quân địch. Các tầng trời được xác định từ đó.”

Nhờ những công lao kể trên, năm 1428, Lê Văn An được phong Nhập Tư Mã, tham dự triều chính, giữ chức Suy Trung Bảo Chính Công Thần. Năm 1429, nhà Lê dựng biển khắc tên công thần, Lê Văn An cũng nằm trong số đó. Cùng năm, ông được phong Định Hầu, thăng Tấn Trị Hiệp Mậu Công Thần, nhập Kiến Tư Không, kiêm Bình Chương Quản Quốc Trọng. Tháng 2 năm 1434, Lê Văn An được phong làm Tư Mã Bắc Đạo và nhờ có công cai trị vùng này, ông được phong làm Bắc Đạo Đại Công, Đô Đốc Bắc Đạo.

Tháng 2 năm 1434, đời Lê Thái Tông, Lê Văn An được phong làm Thứ sử Bắc Đạo. Lúc bấy giờ có Tổng đốc Lạng Sơn là Hoàng Nguyên Ý, làm Kinh lược Lạng Sơn thời nhà Minh, cùng với Hoàng Văn Ngạc, Nguyễn Thế Ninh đầu hàng nghĩa quân Lam Sơn, được phong là Trung tướng. của Lê Thái Tổ và vẫn giữ Lạng Sơn. Chiến tranh kết thúc, các tướng triều đình được cử đi cai quản là Lê Long, Lê Độ không đủ minh mẫn để an ủi nên Hoàng Nguyên Ý sinh lòng oán hận. Lúc bấy giờ Nguyễn Ý vào triều, con trưởng của Thái Tổ tức ông Thái Tông là quận vương Lê Tư Tề có một thị thiếp vì phạm lỗi nên bị đuổi ra ngoài. Nguyễn Ý khi gặp thê thiếp của Tử Tề thì thích, bèn đem giấu ở Lạng Sơn. Sau đó, Ý cùng với Hoàng Văn Ngạc và Nguyễn Thế Ninh khởi binh chống lại triều đình. Một đầy tớ của Ý tên là Phi Bảo bị Ý đánh nên oán hận chủ, chạy đến chỗ Lê Long, Lê Độ tố cáo Ý dấy quân làm loạn.

Lê Thái Tông liền sai Lê Văn An đem quân đi đánh. Khi đem quân đến nơi, Ngạc bị đồn Lạng Sơn giết, Nguyễn Ý và Thế Ninh bỏ vợ con chạy sang nhà Minh. Sau đó, ông ra lệnh bắt người thân, nô lệ, gia súc của một số tên phản bội và thống đốc địa phương hơn 1.000 người để mang về và đầu hàng. Vua Thái Tông ra lệnh thả hết thường dân, chỉ bắt gia đình những kẻ phản bội làm nô lệ cho quan lại. Lê Văn An có công được phong Thượng tá, Đô đốc kiêm Tổng quản Bắc kỳ. Tuy nhiên, trong cuộc đấu tranh này, ông bị đàn áp rộng rãi, sách nhiễu gây chấn động nhân dân nên bị dư luận thời bấy giờ chỉ trích.

Tháng 6 năm 1437, Lê Văn An lâm bệnh qua đời. Vì không rõ năm sinh nên không rõ ông mất năm nào, thọ bao nhiêu tuổi. Sinh thời, trong các võ tướng, ông là người hiền lành chất phác, thường dùng lễ chiêu đãi các đại thần.

Cuộc thảo luận:

Phong trào khởi nghĩa Lam Sơn là một hiện tượng khá đặc biệt trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc ta. Hình như sau cuộc khởi nghĩa của nhà Hậu Trần thất bại, hiền tài nước Việt lúc bấy giờ đã mai một quá nhiều, nguyên khí không còn đủ để tạo nên nghiệp lớn. Nhưng thật bất ngờ, chỉ sau một thời gian ngắn (từ 1414-1418), phong trào Lam Sơn đã làm nên những chiến công hiển hách phi thường. Để làm nên chiến thắng vĩ đại đó, trước hết, Lê Lợi và Bộ chỉ huy Lam Sơn lúc bấy giờ đã tạo nên sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc đánh đuổi kẻ thù xâm lược. Ngoài ra, cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo đã quy tụ được đội ngũ tướng tài.

Những võ tướng theo Lê Lợi từ buổi đầu đều là những người có khí phách anh hùng, với lực lượng chỉ vài trăm quân, nhưng không những dám chống lại mà còn chiến thắng vang dội trước một đế quốc phong kiến ​​hùng mạnh. mạnh nhất thế giới lúc bấy giờ. Chính những điều đó đã làm nên tên tuổi của Lê Lợi và các danh tướng như Lê Văn An, Lưu Nhân Chú, Đinh Liệt, Lê Khôi, Lê Lai, Lê Lăng, Lê Long, Lê Ngân, Lê Niệm, Lê Sát, Lê Thạch, Lê Thận… mãi mãi được hậu thế tôn vinh. Điều quan trọng hơn hết là các danh tướng thời Lê sơ đã để lại cho đời nhiều bài học quý báu về sức mạnh đoàn kết dân tộc trong công cuộc chống giặc ngoại xâm.

Theo Baihocdoisong.com