Trong cuốn sách “Người Do Thái dạy con” có một câu chuyện xảy ra vào thời kỳ chiến tranh thế giới thứ hai, với nội dung như sau:

Chiến hạm Tatula của Hải quân Đức cập cảng. Thiếu tá Leidel xuống tàu để chuẩn bị tham gia một cuộc đấu giá, nhưng người bán không cho biết trước hàng hóa là gì. Thương gia chủ trì buổi đấu giá ngày hôm đó là một thương gia khét tiếng về sự lừa dối. Anh ta đưa ra đấu giá một chiếc thùng gỗ lớn, nhưng không nói bên trong đựng gì. Khi cuộc đấu giá bắt đầu, mọi người tham dự đều xì xào bàn tán. Nhiều người nghĩ rằng cái xô kia phải đầy đá cuội.

Vào thời điểm đó, chỉ có Leidel là không nghĩ như vậy. Sĩ quan hải quân này vẫn được trả giá khá cao: 30 đô la. Với mức giá này, không ai tham dự dám trả giá cao hơn. Vì vậy, thùng gỗ thuộc về anh ta. Khi mở thùng ra, mọi người mới thấy rõ và đồng thanh là hai thùng rượu Whisky xịn. Vào thời điểm đó, nhiều tay nghiện rượu muốn bỏ ra ngay 30 đô la để mua một chai rượu Whisky quý giá, nhưng Leidel đã từ chối và nói:

– Tôi sắp được cử đi công tác nơi khác, cần dùng loại rượu này để tổ chức tiệc linh đình chia tay bạn bè.

Nhà thơ Heinrich Heine biết tin và đến gặp Leidel. Anh ta nói với Thiếu tá Leidel: Nghe nói ông có rượu whisky rất ngon. Tôi muốn mua 6 chai, bạn lấy bao nhiêu?

Ngay lúc đó, viên sĩ quan Đức từ chối, nhất quyết không bán. Nhà văn nổi tiếng ở Đức và thế giới rút ra một nắm tiền giấy và nói:

– Bán cho em 6 chai, anh lấy bao nhiêu em cũng nhận.

Leidel nhìn tờ tiền, suy nghĩ một chút rồi nói: Tôi không lấy tiền, tôi chỉ đổi 6 chai rượu lấy 6 bài học, xin hãy dạy tôi làm văn, được không?

Heinrich nhăn nhó đáp: Bạn ơi, tôi đã phải khổ công học bao nhiêu năm mới thành nghề. Đó là một cái giá lớn phải trả, nhưng tôi đồng ý.

Trong 5 ngày đầu tiên, Heinrich nghiêm túc đồng ý dạy Leidel 5 bài học văn. Viên quan có vẻ hài lòng lắm, chỉ cần uống 6 chai rượu là đã thành nhà văn, giá quá rẻ. Vào buổi học thứ sáu, Heinrich hỏi:

“Anh có vẻ cũng là một người sành sỏi trong kinh doanh.” Thành thật mà nói, bạn đã trộn bao nhiêu rượu rẻ tiền vào những chai rượu whisky này?

Thiếu tá khăng khăng: Không, không hề.

Về điểm này, đại văn hào Heinrich đã nói:

– Bây giờ tôi xin dạy các em bài 6. Trước khi tả nhân vật, trước hết các em phải là người có tu dưỡng. Đầu tiên, anh ấy phải có sự đồng cảm. Thứ hai, phải lấy mềm thắng cứng, không khinh thường kẻ bất hạnh.

Lúc này, đột nhiên Heinrich nói với một giọng rất nghiêm túc: Trước khi gửi lời mời bạn bè đến dự tiệc chia tay, xin hãy kiểm tra kỹ rượu whisky.

Viên sĩ quan Đức trở về phòng, cẩn thận kiểm tra từng chai rượu Whiskey thì thấy toàn là trà pha loãng. Nhà thơ Heinrich hẳn đã biết trước điều này nhưng ông vẫn không giễu cợt viên sĩ quan bị lừa dối mà vẫn thực hiện lời hứa dạy đủ 6 bài học với tinh thần cốt lõi: Muốn trở thành nhà văn, nhà thơ lớn thì trước hết phải học làm người.

Cuộc thảo luận:

Lịch sử nhân loại đã chứng minh rằng, nếu ai muốn lúc nhỏ là con ngoan trò giỏi, học giỏi và khi trưởng thành là người có ích cho quê hương, đất nước, gia đình, dòng tộc, v.v. thì hãy biết cách dùi mài kinh sử, tức là phải biết rèn luyện và học hỏi. Và học ở đây không chỉ là học chữ, biết mà trước hết là học làm người. Tuy nhiên, nếu chỉ học tập, không trở thành người có ích thì chưa đủ nếu người đó không biết tu dưỡng, khổ luyện và nhẫn nhục tu tâm, trau dồi đức hạnh.

Vì ở đời chỉ có những người có tu mới cảm thông được nỗi khổ đau của người khác và mới hiểu được nhân tâm, đạo lý ở đời. Chỉ có những kẻ cầm bút tu luyện mới viết nên những kiệt tác lay động lòng người, mới biết hưởng thụ những niềm vui của thế gian. Cụ Nguyễn Trãi, cụ Nguyễn Du, cụ Nguyễn Công Trứ và nhiều danh sĩ khác… cũng là những người giỏi tu nghiệp để viết nên những kiệt tác lưu lại cho muôn đời sau. Nên biết rằng, học làm người, làm người có tâm, có đức… không hề dễ.

Theo Baihocdoisong.com